• ANASAYFA
• blog

Bu yazımda reklamın ve ilgili düzenlemelerin üzerinde duracağım. Aynı zamanda genel bir değerlendirmede bulunacağım.

Reklam, belirli bir ürün ya da hizmet ile ilgili tanıtım ve bilgilendirme amacıyla tüketiciye iletilen mesaj olarak tanımlanabilir. Reklamlar yazılı, sözlü, görsel şekilde olabildiği gibi iletişim kanalları kullanılarak da yapılabilmektedir. Günümüz teknolojisi göz önüne alındığında reklam konusunda oldukça fazla çeşitlilik ortaya çıkmaktadır.(Radyo, televizyon, afişler ve dijital reklam vb.) Toplumun değişimi ve teknolojinin ilerlemesi tabi ki reklam veren markalar arasında rekabet ortamı oluşturmuştur ancak bu rekabet ortamı bazı düzenlemelerle hem korunmuş hem de haksız rekabetin önüne geçilmeye çalışılmıştır. Söz konusu rekabet ortamı her ne kadar ticari hayatın canlılığı konusunda pozitif etkiler ortaya çıkarsa da markalar arasında kıyasıya mücadeleye de yol açmaktadır. Ancak bu rekabet ortamının sadece markalar ve üretici açısından değil tüketiciyi de etkilediğini unutmamak gerekir. Bu noktada kanun koyucunun düzenlemeleri devreye girmektedir.

Kanun koyucuyu reklamlarla ilgili TTK , TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALAR YÖNETMELİĞİ, REKLAM KURULU YÖNETMELİĞİ, RADYO VE TELEVİZYON ÜST KURULUNUN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK, RTÜK KANUNU, RTÜK YÖNETMELİĞİ, RTÜK KAMU SPOTLARI YÖNERGESİ, TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN gibi düzenlemeler getirmiştir. Bu düzenlemelerinde öncelikle reklamın nasıl olması gerektiği üzerinde durmuştur. Buna göre reklam; genel ahlaka ve kamu düzenine uygun olmalıdır. Irk, dil, din ayrımı yapmamalı ve şiddet içermemelidir. Bunların yanında reklamlar gerçeği yansıtmalı ve tüketiciyi doğru bilgilendirmelidir. Bunun bir gereği olarak da aldatıcı ve örtülü olmamalıdır. Ayrıca çocuklara yönelik reklamlarla ilgili özen ve dikkat yükümlülüğü daha fazla olması gerekmektedir ve bu konu hakkında düzenlemeler de bulunmaktadır. Tabi ki kanun koyucu düzenlemeleriyle sadece reklamın nasıl olması gerektiğinden bahsetmemiştir. Aynı zamanda reklamların ekonomik hayatı canlı tutmak ve rekabet ortamı oluşmasını sağlaması bakımından bazı pozitif etkilerinin yanında genişleyen reklam sınırları göz önüne alındığında haksız rekabet oluşması açısından oldukça elverişli bir ortam oluşmaktadır. Düzenlemelerin amacı bu negatif etkilerin önüne geçmek ve daha dürüst bir ekonomik rekabet ortamı oluşmasını sağlamaktır

Hukuk ve reklam, biri toplumu düzenlerken diğeri toplumu yönlendirir. Reklam, hukukun çizdiği sınırlar içinde insanları etkiler.
– Philip Kotler

Reklamlarla ilgili düzenlemeler ve denetlemeler ise Reklam Kurulu tarafından yapılmaktadır. Reklam Kurulu başkanlığına tüketiciyi aldatıcı ya da ilgili mevzuata aykırı reklamlarla ilgili tüketici, kurum ve kuruluşlar, rakip firmalar başvuruda bulunabilirler. Bunun yanında reklam kurulu re’sen de inceleme başlatabilir. İncelemelerin sonucunda ise düzeltme, durdurma, tedbiren durdurma ya da adli para cezası gibi yaptırımlar uygulanabilir.

Reklam yapılırken tüketiciyi bilgilendirme ve ekonomik faaliyetleri arttırma amacı güdülmektedirler. Bu amaca ulaşırken ise kanunda yer alan düzenlemelerin dışına çıkılmaması ve haksız rekabet ortamı oluşmaması açısından ise bazı denetlemelere ve bu denetlemeler sonucunda yaptırımlara tabi tutulmaktadır. Böylece reklam verenler ve reklama maruz kalanlar açısından dürüst bir rekabet ortamı yaratılmaya çalışılmaktadır. Günümüz teknolojisi ve iletişim kanalları göz önüne alındığında yukarıda da bahsettiğimiz düzenleme ve denetlemelerin gerekliliği gayet açıktır. Reklam, ticari hayat için oldukça önemli ve gereklidir. Aynı zamanda ticari hayatta oldukça etkilidir. Bu kadar etkili bir alana düzenleme getirilmesi de oldukça gereklidir. Her ne kadar yapımında yayımında reklamlar rahat ve geniş bir alana sahip olsa da aslında sanıldığı kadar da serbest değildir. Reklam verenlerin ve reklama maruz kalanların mutlaka bu düzenlemeler hakkında bilgi sahibi olup bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Arzulanan sağlıklı rekabet ortamı ancak bu sayede gerçekleşebilir. Eğer yeterli bilgi sağlanmazsa ne kadar düzenlense ve denetlense de istenen sonucun gerçekleşmesi beklenemez. Düzenlemeler ve denetlemeleri kullanarak bir sistem içerisinde yürütülmek istenen bu süreç ancak bilgilendirme ve bilinçlendirme ile mümkün olabilir.